Yazan: HaNCI
Tarih: 18.09.2004
Fotograf cekimlerinde en hassas noktalardan birisi de cekimlerimiz de insani model olarak almamizdir. Insanlarin oturuslarini, duruslarini, bakislarini ve hareketlerini gözlemleyen bir fotografci sürekli bunu karesine almayi da isteyecektir.
Peki her foto cekimimiz de resmini cektigimiz insandan bunun icin izin almali miyiz? Eger fotograf karesindeki kisi cekim sebebi ise izin almak gerekliliktir. Peki anacekim nedenimiz olmadigi halde fotograf karesinin icinde yer almis bir kisi cekimden sonra o fotonun temel figürani olmus ise ne olacak? Ve kul hakki boyutu ne kadar?
Bu sorularin cevabini vermek tabi ki zor. Fakat biz cevap ararken fotograf cekiminden önce kisinin niyet ve düsüncelerini kategorilere ayirip bunlara göre bir degerlendirme yapabiliriz. Tabiki bu sadece bir foto cekimi ile sinirli olmayabilir. Bir kamera cekimi ya da bir ses kaydi da olabilir.
Temel Kategorilerimiz ve Alt Siniflari:
[color=darkblue][b]1 - Sebeb[/b][/color]
--> Kisisel Hobi
--> Kisisel Cikar
--> Maddi menfaat
--> Baskalarinin Istekleri
[color=darkblue][b]2 - Yöntem[/b][/color]
--> Fotograf Cekimi
--> Kamera Cekimi
--> Ses Kayidi
[color=darkblue][b]3 - Yapim Amaci[/b][/color]
--> Egitim
--> Arastirma
--> Deney ve Testler
--> Bilgi Toplama
--> Arsiv olusturma
--> Hatira olarak saklama
--> Sparis
[color=darkblue][b]4 - Saklanma Süresi[/b][/color]
--> Cekimden sonra silme
--> Cekilen kisinin istegi üzerine silme
--> Cekim sebebi bittigi icin silme
--> Hata ile silme
--> Ileride kullanilmak üzere saklama
--> Hatira olarak saklama
--> Arsivleme
--> Belgeleme
[color=darkblue][b]5 - Sonuc[/b][/color]
--> Gereksiz görüme ve silme
--> Gerekli bilgiyi edinme ve silme
--> Gerekli bilgiyi edinme ve arsivleme
--> Ticari amacla kullanma
--> Karsiligin da menfaat bekleme
[color=darkblue][b]5 - Karsi Bakis[/b][/color]
--> Farkinda bile olmama
--> Cekimden haberdar olma ve önemsememe
--> Cekimden haberdar olma ve bir kopyasini isteme
--> Cekimden haberdar olma ve silinmesini talep etme
--> Cekimden haberdar olma ve hukiki hak talebi
[color=darkblue][b]6 - Karsit Düsünce[/b][/color]
--> Sanatciya olan güven
--> Sanatciya olan güvensizlik
--> Kötü niyetle kullanilma düsüncesi
--> Kendisin alaya alinma korkusu
--> Kisinin kendisiyle olan kisisel problemleri
[color=darkblue][b]7 - IKILEM[/b][/color]
--> Habersiz olma
--> Izin veriyor olmasi
--> Sonradan vazgecme
[color=darkblue][b]8 - MEKAN[/b][/color]
--> Turistlik alan
--> Meydanlar, sokaklar ve mahalleler
--> Doga ve manzara
--> Kisisel mülkiyet icinde
--> Özel Mülkiyetler icinde
--> Özel Mülkiyete yerlestirilmis uzaktan yönetilir sistem ile
--> Internet üzerinden
--> Uydu ya da hava tasit araclari ile
Yukarida yedi maddede yazmaya calistigimiz gercek ortadadir. Cekim ceken ile cekilen arasinda gerceklesmekte. Ve sonuc ise buna onay verme ile onaylamama arasinda kalmaktadir. Burada bir hüküm belirtmek yerine dogruyu aramaya calisacagiz.
Bundan önceki calismalarim da daha cok izinsiz resim cekimleri ve cekilen bu resimlere verilen tepkiler üzerinde durmustum. Tabiki tepkiler de kisiden kisiye degistigi gibi fotograf ceken kisinin cekim tarzina göre degísmektedir.
[b]Örnegin:[/b]
-Bir yerde oturan kisinin resmini cekmek direk o kisiyi rahatsiz etmekte. Fotograf karesinde merkez olmak onu süphelendirmekdir.
-Bir alanda yapilan cekimler de ise fotogragi cekilecek kisi belirlenmis olmasina ragmen onun sadece kendisine odaklandigindan emin olamamasindan tepkisiz kaldigi ya da soru dolu ile bakislarla yetindigi gözlemlenmistir.
-Bir alana ya da bir kisiye odaklanmis gibi durarak cekim alanina girecek kisiye göre yapilan ayarlama da ise, cekim nedeni kendisi olsa da bu sefer tamamen bir hata üzüntüsü söz konusu olmakta. Hatta foto makinanin önüne gectiginden özür diler bir bakis ile gülümseyebilmekte
Yukardaki her 3 cekim yönteminin analizi ise:
[color=darkblue][b]1 - Sebeb[/b][/color]
--> Kisisel Hobi
[color=darkblue][b]2 - Yöntem[/b][/color]
--> Fotograf Cekimi
[color=darkblue][b]3 - Yapim Amaci[/b][/color]
--> Egitim --> Arastirma --> Deney ve Testler
--> Bilgi Toplama --> Hatira olarak saklama
(her 3 cekim icinde bunlarin hepsi de olabilir..)
[color=darkblue][b]4 - Saklanma Süresi[/b][/color]
--> Cekim sebebi bittigi icin silme
--> Belgeleme
* * *
Yagmurun yagdigi bir gün. Bulutlarin arasindan süzülen günes isiklari ve siz arabayla ilerliyorsunuz. Ileride camurlarla su akintisinin yaninda oynasan iki cocuk. Onlarin giyimleri ve bulunduklari mekan, süzülen günes isigi ile beraber su birikintilerindeki yansimalarini fark ediyorsunuz. Ne cocuklari taniyorsunuz ne de ailesini. Ve o anki safligi ile bu kareyi saklamak istiyorsunuz. Bu durumda ne yapardiniz?
- Izin almak icin velilerini mi bulmaya calisirdiniz?
- Ya da o dogalligi bozmak ugruna da olsa cocuklardan resimlerini cekmek icin izin mi isterdiniz?
- Ya da fotomakinanizin zoomunu ayarlayip hemen ceker miydiniz?
- Cektikten sonra cocuklara resimlerini cektiginizi söylemeyi tercih edermiydiniz?
- Ailelerinden izin almayi düsünürmüydünüz?
- Yoksa hic birsey yokmus gibi arabaniza biner tekrar yolunuza devam mi ederdiniz?
[i]Yukarda gördügünüz gibi sorular daha cok yöneltilebilir.. Peki siz adana da iki kücük cocugunun öpüsme sahnesini kareye alan resimden sonra iki ailenin davalik oldugunu biliyor muydunuz? Ve yine ayni ailelerin mahkeme de cocuklarini savunurken, cocuklarin ise arka tarafta oyun oynamaya basladiklarini gördünüz mü?[/i]
Bu konu üzerinde yorum ve görüslerimiz devam edecek..
> Paparazzilik yapan gazeteciler
> Gizli telefon kayitlar
> Gizli kameralarla ortaya cikarilan gercekler